اتریوم (Ethereum) که در سال 2015 شروع به کار کرد، یک پلتفرم منبع باز (open-source)، مبتنی بر بلاکچین و فاقد مرکز است که به منظور تولید ارز دیجیتال مخصوص خود، یعنی اتر (ether)، استفاده میشود. این پلتفرم امکان ایجاد قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) و برنامههای توزیع شده (Distributed Applications (ĐApps بدون هرگونه وقفه ، کلاهبرداری یا کنترل و مداخله یک طرف سوم امکانپذیر میسازد.
اتریوم فقط یک پلتفرم نیست ، بلکه یک زبان برنامه نویسی است که بر روی یک بلاکچین اجرا میشود و به توسعه دهنده ها کمک میکند تا برنامه های توزیع شده را بسازند و منتشر کنند.
اتریوم یک پلتفرم محاسباتی منبع باز و یک سیستم عامل است ؛ دارای ارز دیجیتال مخصوص خود (اتر) است ؛ یکی از پروژههای بزرگ در چهارچوب اتریوم ، شراکت مایکروسافت با ConsenSys است.
اتریوم چیست ؟
برنامه هایی که بر روی اتریوم اجرا میشوند بر روی یک توکن رمزنگاری شده مخصوص همین پلتفرم (اتر) اجرا میشوند. در سال 2014 اتریوم یک پیش فروش را برای اتر به اجرا گذاشت که استقبال زیادی از آن شد . اتر شبیه یک وسیله نقلیه برای نقل و انتقال بر روی پلتفرم اتریوم است و بیشترین طرفداران آن توسعه دهنده هایی هستند که به دنبال توسعه و اجرای برنامه ها در داخل اتریوم هستند. اتر عمدتا با دو هدف مورد استفاده قرار میگیرد : یا به عنوان یک ارز دیجیتا تبادل میشود، یا در داخل اتریوم به منظور اجرای برنامه ها و حتی به پول تبدیل کردن کار مورد استفاده قرار میگیرد.
طبق ادعای اتریوم می‌توان از این پلتفرم برای «رمزگذاری کردن، مرکززدایی کردن ، ایمن کرد و داد و ستد کردن هر چیزی استفاده کرد » . یکی از بزرگترین پروژه‌ها در حوزه اتریوم مشارکت مایکروسافت در ConsenSys است که در آن سرویس بلاکچین اتریوم (Ethereum Blockchain as a Service (EBaaS بر روی Microsoft Azure عرضه میشود تا کاربران Enterprise و توسعه‌دهنده ها بتوانند با تنها یک کلیک به یک محیط توسعه‌دهنده بلاکچین دسترسی داشته باشند.
بیشتر بدانید: مقایسه بیت کوین و اتریوم همراه با توضیح ساده
در سال ۲۰۱۶ و بعد از آنکه یک بازیگر بد بیش از ۵۰ میلیون دلار بودجه را که در DAO (مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند که بر روی پلتفرم اتریوم ایجاد شده بودند) جمع‌آوری شده بود به سرقت برد ، به دو بلاکچین جداگانه تقسیم شد ، اتریوم و اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) . اتریوم جدید یک انشعاب سخت از نرم‌افزار اصلی بود که هدف آن حفاظت در برابر حملات بدافزار بود . تا سال ۲۰۱۹ اتریوم دومین ارز مجازی در بازار بوده است . به دست آوردن اتر خیلی از بیت کوین آسان تر است (حدود ۱۴ یا ۱۵ ثانیه در برابر ۱۰ دقیقه بیت کوین ) ، و واحدهای در گردش اتر خیلی بیشتر از بیت کوین است .
آیا اتریوم مهمتر از بیت کوین است؟
فناوری بیت کوین ، سیستم دفتر کل توزیع‌شده (distributed ledger) که زیربنای بیتوکین است، به تازگی توجهات زیادی را در وال استریت به خود جلب کرده است. با کاربردهایی مثل پرداخت‌های بین‌المللی تا تسویه‌ها و وصول کردن سهام قابل‌خرید و بهبود بخشیدن فرایندهای اداری ، پتانسیل ایجاد اخلال در صنعت مالی و جاهای دیگر هر روز شدت می گیرد . اگرچه بیت کوین معروف ترین و پرکاربرترین مورد استفاده از بلاکچین است ولی اتریوم ممکن است برنامه‌ای باشد که امکان شکل‌گیری این اخلال را فراهم کند.
توکن اصلی بلاکچین اتریوم ، یعنی اتر ، در حال حاضر حدود ۲۳۰ دلار مبادله میشود و ارزش بازار تمام اتر حدود ۲۵ میلیارد دلار است که آن را به دومین بلاکچین ارزشمند بعد از بیت کوین (تقریبا ۱۸۵ میلیارد دلار) تبدیل کرده است.
اتریوم چیست و چرا جالب است؟
اتریوم یک بلاکچین است که برای حمایت از تهیه فایل آغازگر (scripting) و ساخت برنامه های فاقد مرکز و قراردهای هوشمند از طریق ماشین مجازی آن (EVM) توسعه داده شد.
اتر یک ارز دیجیتال است که از آن برای تأمین هزینه قدرت پردازش EVM به منظور اجرای قراردادهای هوشمند و دیگر برنامههای توزیع شده استفاده میشود.
قراردادهای هوشمند با اهداف زیادی در اتریوم استفاده شده‌اند ، از انتشار توکن‌های ICO گرفته تا ایجاد سازمان‌های مستقل فاقد مرکز (DAOs) .
اتریوم به منظور تقویت کردن و ارتقا دادن بیت کوین و گسترش دادن قابلیت های آن توسعه داده شد . مهم‌ترین هدف از توسعه آن اجرای قراردادهای هوشمند بود : موافقت نامه‌های فاقد مرکز و خوداجرا (self-executing) که در خود بلاکچین کدگذاری شده‌اند. اتریوم ابتدا توسط ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) در سال ۲۰۱۳ پیشنهاد شد و نسخه بتای آن در سال ۲۰۱۵ شروع به کار کرد . بلاکچین آن با یک زبان تورینگ (turing) ساخته شده است که می‌تواند به طور همزمان این قراردادهای هوشمند را در تمام گره‌ها (nodes) اجرا کند و بدون نیاز به یک طرف سوم قابل‌اعتماد مثل دادگاه ، قاضی یا سیستم قضایی به یک اجماع قابل اثبات برسد . طبق ادعای وب‌سایت اتریوم می‌توان از این پلتفرم برای «رمزگذاری کردن، مرکززدایی کردن و داد و ستد کردن هر چیزی استفاده کرد ». در اواخر سال ۲۰۱۴ اتریوم از طریق یک فروش جمعی (crowd sale) توانست ۱۸ میلیون دلار را به صورت بیتکوین برای تأمین مخارج توسعه خود جمع‌آوری کند.
«ماشین مجازی اتریوم» می‌تواند قراردادهای هوشمند را اجرا کند، قراردادهایی که نشان‌دهنده توافقات مالی مثل قرارداد اختیار معامله (options contract)، تهاترها (swaps) یا اوراق قرضه کپنی است. همچنین می‌توان از آن برای شرط بندی‌ها، قراردادهای کاری، به عنوان یک سند تضمینی برای خرید اقلام خیلی گران و یک پلتفرم گمبلینگ فاقد مرکز و قانونی استفاده کرد. این تنها چند نمونه از کارهایی است که می‌توان با قراردادهای هوشمند انجام داد و آنها این پتانسیل را دارند تا جایگزین تمام انواع موافقت‌نامه‌های حقوقی، مالی و اجتماعی موجود بشوند.
بیشتر بدانید: چرا پرداخت با بیتکوین بهتر است؟
در حال حاضر این ماشین در اوایل کار خود قرار دارد و اجرای قراردادهای هوشمند از نظر اتر مورد نیاز پر هزینه و از نظر قدرت پردازش محدود است . طبق گفته توسعه دهنده های آن این سیستم در حال حاضر قدرت یک موبایل دهه ۹۰ را دارد. البته این موضوع به احتمال زیاد با توسعه بیشتر این پلفرم تغییر خواهد کرد، مثلا کامپیوتری که بر روی آپولو ۱۱ نصب بود فقط قدرت یک آیفون را داشت. کاملا محتمل است که در چند سال آینده ماشین مجازی اتریوم (یا چیزی شبیه آن) می‌تواند قراردادهای هوشمند پیشرفته را بدون وقفه مدیریت کند.
در اکوسیستم اتریوم ، اتر به عنوان ارز دیجیتال داخلی عمل میکند که از آن برای تسویه کردن درآمدهای قراردادهای هوشمند در درون پروتکل استفاده میشود. می‌توان اتر را استخراج کرد و در صرافی‌های ارز دیجیتال با بیت کوین یا ارزهای بی پشتوانه مثل دلار مبادله کرد. همچنین از آن برای تأمین هزینه تلاش‌های محاسباتی گره‌ها در بلاکچین آن استفاده کرد.
اتریوم و سازمان‌های مستقل فاقد مرکز
قراردادهای هوشمند می‌توانند عنصر اصلی تمام سازمان‌های مستقل فاقد مرکز باشند ، سازمان هایی که مثل شرکت ها عمل می‌کنند و وارد تراکنش‌ها و مبادلات اقتصادی مثل خرید و فروش کالا ، استخدام ، مذاکرات ، ایجاد توازن در بودجه و به حداکثر رساندن سود میشوند. اگر معتقد بود که شرکت‌ها فقط مجموعه‌ای پیچیده از قراردادها و تعهداتی با دامنه و اندازه مختلف هستند در این صورت چنین سازمان‌های مستقل فاقد مرکزی را می‌توان وارد کد اترویم کرد.
این موضوع باعث مطرح شدن احتمال های جالبی میشود ، از جمله ماشین هایی که در عمل صاحب خود هستند و نرم‌افزارهایی که افراد را استخدام می‌کنند.
اتریوم و برنامههای فاقد مرکز
در حالی که سازمان‌های مستقل فاقد مرکز مفهومی است که ممکن است در آینده تحقق پیدا کند ولی برنامه های فاقد مرکز برای اتریوم توسعه یافته‌اند. این برنامه‌ها از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند و بر روی EVM اجرا میشوند. از نمونه‌های آن می‌توان به پلتفرم‌های پرداخت‌های خرد (micro-payments platforms) ، برنامههای آنلاین گمبل ، برنامه‌ریزها و بازارهای همتا به همتا اشاره کرد.
ویژگی اصلی برنامههای فاقد مرکز این است که در یک شبکه فاقد مرکز اجرا میشوند و بدون نیاز به یک مرجع مرکزی یا ناظر عمل می‌کنند. هر برنامه چندطرفه‌ای که امروزه متکی بر یک سرور مرکزی است را می‌توان از طریق بلاکچین اتریوم مرکززدایی کرد. این می‌تواند شامل چت ، بازی ، خرید و بانکداری باشد.
نکته آخر
آنچه که بیت کوین با تقویت فناوری بلاکچین برای پول و پرداخت‌ها انجام داد ، اتریوم ممکن است برای برنامه ها با هر شکل و اندازه‌ای انجام بدهد . می‌توان قراردادهای هوشمند را با استفاده از زبان تهيه فايل آغازگر و ماشین مجازی توزیع‌شده ایجاد کرد تا هر نوع کارکردی را بدون نیاز به یک طرف سوم قابل‌اعتماد یا مرجع مرکزی انجام دهند. با استفاده از ارز دیجیتال درونی ، یعنی اتر ، می‌توان هزینه گره ها و قدرت پردازشی آنها برای اجرای این برنامههای فاقد مرکز را تأمین کرد ، و در نهایت ، ممکن است سازمان‌های مستقل فاقد مرکز در یک اقتصاد اتری شکل بگیرند.
